Fentanilden Daha Ölümcül Yeni Uyuşturucu Tehlikesi

Nitazen, son iki ay içerisinde Birleşik Krallık’ta opioid bağlantılı ölümlerdeki ani artışın ardından sağlık yetkililerinin resmi olarak uyardığı bir konu haline geldi.

Bu tür Nitazen maddelerinden bazıları, morfinden 100 kat daha güçlü etkilere sahiptir, yani fentanil gibi çok güçlüdürler. Ancak bu iki madde arasında bir fark var: Nitazenler, daha ölümcül olma eğilimindedir.

Jama Network Open dergisinde yayımlanan yeni bir araştırma, aşırı dozda Nitazen alan kişilerin, etkileri tersine çevirmek için kullanılan ilaçlardan iki veya daha fazla doza ihtiyaç duyduğunu gösterdi.

Öte yandan aşırı dozda fentanil alan kişilere genellikle bu tür ilaçlardan yalnızca bir dozun uygulandığı bilinmektedir.

Nitazenler, ilk kez 1950’lerde İsviçre merkezli Ciba Pharmaceuticals adlı şirket tarafından güçlü bir ağrı kesici olarak geliştirildi. Ancak ilginç bir şekilde, bu maddeler hiçbir zaman resmi olarak piyasaya sürülmedi.

Bu durum, yasadışı işlerle uğraşan kimyacıların eski bilimsel makaleleri inceleyerek nitazen sınıfı opioidleri üretebildiği anlamına gelmektedir.

Opioidler Nasıl Etki Eder?

Opioidler, beyinde ve vücudun diğer bölgelerinde bulunan “mu-opioid reseptörleri” adı verilen alanlarda etki gösterirler.

Bu reseptörler aktive edildiğinde, ağrıyı hafifletebilirler ve yüksek seviyede mutluluk hissi oluşturup ardından uyuşukluğa neden olabilirler.

Morfin, eroin ve fentanil gibi maddeler, hepsi mu-opioid reseptörlerini aktive ederek çalışırlar. Ancak fentanil, bu reseptörleri morfin veya eroin gibi daha düşük dozlarda aktive edebilme özelliğine sahiptir.

Öte yandan bazı nitazenler, fentanilden bile daha düşük dozlarda ağrıyı hafifletebilme potansiyele sahiptir.

Örneğin fareler üzerinde gerçekleştirilen çalışma, N-desetil izotonitazen adı verilen bir nitazenin, fentanilin etkisini neredeyse 10 kat daha düşük bir dozla sağlayabildiğini gösterdi. Ayrıca aynı madde morfinden yaklaşık 1400 kat daha düşük bir dozda etkili olabiliyordu.

Ancak bu maddeler yalnızca ağrıyı hafifletmek ve mutluluk hissi oluşturmakla kalmıyor, aynı zamanda solunum sistemini de baskılıyor ve bu da nefes alma kapasitesini azaltıyor. Bu durum opioid doz aşımı yaşayan insanların hayatını kaybetmesine sebep oluyor.

N-desetil izotonitazen, fentanildeki doz aşımının yaklaşık üçte birinde apneye (nefes almanın durmasına) neden oluyor. Bununla birlikte, N-desetil izotonitazenden sonra insanların normal nefes alma kapasitesine ulaşması oldukça uzun bir süre (208 dakika) alıyor. Fentanilde ise bu süre 67 dakika olarak kaydediliyor.

Birleşik Krallık’taki Merkez Lancashire Üniversitesi’nden Nörofarmakoloji Profesörü Colin Davidson, The Conversation’da yazdığı makalesinde, “Son dönemlerde aşırı doz vakalarında sıkça nitazen tespit ediliyor” ifadesini kullandı.